همان گونه که می دانیم ، ماده اصلی و اولیه برای ساخت و تولید لیوان کاغذی ، کاغذ می باشد و دانستن تاریخچه و سیر تکامل کاغذ و مقوا می تواند جذاب باشد .
در این مقاله سعی بر آن داریم که به تاریخچه و نحوه تولید کاغذ و مقوا اشاره کنیم .
تاریخچه کاغذ و مقوا
تاریخچه کاغذ و مقوا به گذشته های بسیار دور بر می گردد . همان طور که می دانیم چوب و محصولات چوبی از گذشته های دور مورد استفاده بشر بوده و در موارد مختلفی از آن استفاده می کرد .
در طول سالیان دراز ، پیشرفت بشریت ، به تولید کاغذ از چوب رسید و پس از تولید کاغذ از چوب اقدام به ساخت و تولید مقوا از این کاغذها نمود .
به طوری که بشر از زمانی که بسته بندی مقوایی و کاغذی را پدید آمد ، روند تکمیلی خوبی را در این زمینه دنبال کرد .
گفتنی است که استفاده از کاغذ به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد و در آن زمان در کشور مصر ، از کاغذ پاپیروس برای نوشتن استفاده می کردند .
اولین کارخانه کاغذسازی مربوط به کشور چین می شود که درقرن ششم میلادی در سمرقند ایجاد شد .
سپس چینی ها اقدام به آموزش این هنر به اعراب کردند و اعراب نیز با فراگیری این علم ، اقدام به تاسیس کارخانه کاغذسازی در بغداد کردند .
لازم به ذکر است که پس از توسعه کاغذسازی در آسیا ، این هنر به اروپا نیز کشیده شد و کشور اسپانیا اولین کشوری بود که در اروپا اقدام به تاسیس کارخانه کاغذسازی کرد .
اسپانیایی ها به منظور تولید خمیر کاغذ ، از آسیاب های آبی استفاده می کردند .
رفته رفته این هنر به کشورهای اروپایی دیگری مانند فرانسه و هلند نیز رسید .
کارخانه کاغذسازی در ایران
پس از احداث کارخانه کاغذسازی در سمرقند توسط چینی ها ، ایرانی ها نیز اولین کارخانه کاغذسازی خود را در سال 1328 در کهریزک احداث کردند .
در این کارخانه اقدام به استفاده از کاغذهای باطله برای تولید کاغذ و مقوا می شد و بعدها مانند این کارخانه در سایر نقاط کشور نیز احداث گردید .
کارخانه تولید کاغذهای تحریر نیز اولین کارخانه کاغذسازی مدرن در ایران بود که در سال 1349 در هفت تپه استان خوزستان احداث شد .
در این کارخانه از تفاله نیشکر برای تولید کاغذهای تحریر استفاده می کردند .
پس از این کارخانه مدرن ، کارخانه چوکا ( چوب و کاغذ ایران ) نیز بوسیله خمیرهای وارداتی و داخلی اقدام به تولید کاغذهای بسته بندی نمود .
سير تکامل کاغذ و مقوا
اولین سطح نوشتاری دارای قدمتی بیش از اختراع صنعت چاپ دارد .
لازم به ذکر است که اولین سطح نوشتاری آن به بیش از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد .
در ادامه اشاره به انواع سطح نوشتاری داریم :
پاپیروس
اولین سطح نوشتاری اختراع شده توسط بشریت مربوط به استفاده مصریان باستان در حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح می باشد .
مصریان با استفاده از ساقه گیاه پاپیروس ، آنها را برش های بسیار نازکی می دادند و به صورت ضربدری در هم بافته و خشک می کردند .
گیاه پاپیروس گیاهی نی مانند است که در اطراف رود نیل می روید .
مصریان با به دست آوردن صفحات پاپیروس ، اقدام به جلا دادن آنها کرده و گاهی نیز با چسباندن آنها به یکدیگر ، طورمار بزرگی را می ساختند .
نمونه های این دسته سطوح نوشتاری ، در موزه های نگهدای می شود .
پرگامنت
پس از کشف پاپیروس و استفاده از آن در موارد مختلف ، ماده جدیدی به نام پرگامنت کشف و جایگزین آن شد .
برخی ها معتقدند که پرگامنت حدود 1800 سال پس از پاپیروس کشف شده است .
پرگامنت در اصل پوست دباغی شده حیوانات بود که توانست جای پاپیروس را بگیرد .
کاغذ های دست ساز
پس از پاپیروس و پرگامنت ، فردی به نام شای لون چینی اقدام به ساخت و تولید کاغذ به صورت دستی کرد .
این فرد از قطعات پارچه ها ، تورهای قدیمی ماهیگیری و طناب برای تولید این کاغذها استفاده می کرد .
این مواد را در آب خیس کرده ، کوبیده و سپس اقدام به جداسازی الیاف آنها می کردد که از این الیاف ها ، خمیری خیس تهیه می شد .
سپس از این خمیر لایه نازکی تهیه کرده و جلوی نور خشک می کردند که در نهایت با انجام این کارها ، کاغذ دست ساز مورد نظر تولید می شد که این روش هنوز نیز مورد استفاده است .
پس از چینی ها ، ژاپنی ها به این روش از تولید کاغذ دست پیدا کردند و حدود یک قرن بعد نیز اعراب ، به صورت اتفاقی اقدام به اسیر کردن کاغذسازان چینی کرده و از آنها این روش را فرا گرفتند .
این فناوری به اروپا رسید و پس از آن نیز به آمریکا منتقل شد که امروزه نیز فناوری ساخت و تولید الیاف و مواد گیاهی رواج دارد .
این نوع کاغذها دارای دو نوع می باشند :
کاغذ ماشينهای اوليه
در کشور انگلیس و در سال 1490 میلادی ، کارخانه آسیاب کاغذسازی احداث شد . یوهانس گوتنبرگ نیز توانست با اختراع دستگاه چاپ خود ، استفاده از کاغذ را بسیار گسترش دهد و در مصارفی همچون تولید کتاب ، روزنامه و مجلات و … به کار ببرد .
رفته رفته دستگاه کاغذسازی توسط نيکولاس لويس روبرت فرانسوی اختراع شد و 5 سال بعد از این اختراع ، برادران فرودرينير در انگلستان توانستند آن را توسعه داده و اقدام به تولید و نصب نمونه ای از آن کنند .
کاغذ ماشین های سریع
با گسترش فناوری های دستگاه های کاغذسازی ، اصول نوآوری های برادران فرودرينير همچنان به کارگیری می شود .
رفته رفته با پیشرفت علم ، دستگاه هایی تولید شد که قادر به تولید رول های کاغذی با سرعت بيش از 1600 متر در دقيقه و عرض 10 متر که معادل 1000 تن در روز می باشند که مواد اولیه تمامی آنها الیاف گیاهی ، کاغذهای قابل بازیافت و آب زیاد می باشد .